دانلود تحقیق رشته حسابداری

ارزیابی روش اعمال حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار ایران و جهان

 

 

 

 

هدف از این تحقیق بررسی شیوه اعمال حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار ایران و جهان می باشد

 


- بورس اوراق بهادار ایران

    مسئولان بورس اوراق بهادار ایران از اوایل سال 1378 و به دنبال نوسانات شدید قیمت سهام تصمیم گرفتند که از اختیارات قانونی خود برای محدود نمودن نوسانات قیمت سهام استفاده نمایند. در آن زمان محدودیت های اعمال شده برای جلوگیری از نوسانات قیمت سهام، شکل منظم و ساختاریافته ای نداشت و غالبا" براساس تشخیص دبیرکل بورس اوراق بهادار یا شورای بورس تعیین و به بازار اعلام می شد. این محدودیت ها گاه برای یک شرکت یا صنعت خاص به کار گرفته می شد و در برخی موارد به کل سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران تعمیم می یافت. به هرحال در آن زمان حدنوسان قیمت سهام بر اساس سلیقه و تجربه مسئولان بورس تعیین می گردید و مبنای علمی و مطالعاتی دقیقی نداشت. حتی در سازمان بورس اوراق بهادار نیز، تاریخچه مدونی از نحوه به کار گیری حدنوسان قیمت سهام موجود نیست و اغلب تصمیم گیری ها در این مورد به صورت شفاهی به ناظران بازار اعلام می شده است.  

 


    در هر صورت در سال 1380 استفاده از حدنوسان قیمت سهام ابعاد تازه تری یافت و سعی گردید که برای استفاده از این ابزار کنترلی، ساختار دقیق و منظمی به کار گرفته شود. در ساختار جدید، از معیار نسبت قیمت به سود هر سهم برای اعمال محدودیت ها استفاده شد و محدودیت ها در سه دسته 5، 2.5 و 1 درصدی تعیین گردید و به شکل زیر به کار گرفته شد:

 


-     شرکت هایی که در صنعت واسطه گری مالی فعالیت داشتند بدون توجه به نسبت قیمت به سودشان، حدنوسان 5 درصدی داشتند.
-     شرکت هایی که نسبت قیمت به سود آنها کمتر از 5 مرتبه بود نیز حدنوسان 5 درصدی داشتند.
-     شر کت هایی که نسبت قیمت به سود آنها بین 5 تا 7.5 مرتبه بود اجازه نوسان 2.5 درصدی داشتند.  
-     شرکت هایی که نسبت قیمت به سود آنها بالاتر از 7.5 مرتبه بود حداکثر نوسان روزانه آنها محدودتر بود و اجازه نوسان 1 درصد را داشتند.
    از این روش اعمال محدودیت تا زمان آغاز به کار تالار فرعی در شهریور ماه 1381 استفاده شد اما با انتقال معاملات تعدادی از شرکت ها، سهام موجود در تالار فرعی مجاز به تغییر قیمت 5 درصدی شدند اما رویه قبلی کماکان برای شرکت های فعال در تالار اصلی به قوت خویش باقی بود.

 

 

پس از مدتی مسئولان بورس اوراق بهادار ایران به دلیل انجام معاملات اکثر سهام در سقف یا کف قیمت های روزانه و تشکیل صف های طولانی خرید یا فروش سهام، تصمیم به گسترش دامنه های نوسان گرفتند. بر اساس تصمیم جدید نیز معیار نسبت قیمت به سود برای اعمال حد نوسان قیمت سهام به کار گرفته شد و به شکل زیر اعمال گردید:

 

•    برای سهامی که نسبت قیمت به سود آنها کمتر از 7.5 مرتبه بود حدنوسان 5 درصدی اعمال گردید.
•    سهامی که نسبت قیمت به سود آنها بین 7.5 تا 10 مرتبه بود حدنوسان 2.5 درصدی داشتند.
•    برای سهامی که نسبت قیمت به سود آنها بالاتر از 10 مرتبه بود حدنوسان 1 درصدی به کار گرفته شد.
    به این ترتیب، تا اندازه ای گره معاملاتی موجود در بازار بورس برداشته شد اما همچنان صف های خرید ویا فروش وجود داشت تا اینکه در نهایت از تاریخ 7/3/1382 حد نوسان تمامی سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران (تالارهای اصلی و فرعی)، بدون توجه به نسبت قیمت به سود، به 5 درصد تغییر یافت.

 

 


    از تاریخ 7/5/1382 به بعد، به مدت 15 روز کاری برای تمامی سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار سقف کنترلی اعمال شد و در این مدت سهام تنها می توانستند در قیمت های پایانی روز 7/5/1382 یا قیمت هایی پایین تر از آن معامله شوند. به عبارت دیگر در این مدت عملا" از رشد قیمت ها جلوگیری به عمل آمد. 

 

 

    از تاریخ 29/5/1382 حجم مبنای 6 ده هزارمی برای سهام اعمال شد. به این ترتیب، سهام فقط در صورتی می توانستند تغییر قیمت داشته باشند که حداقل 6 ده هزارم سهام آنها معامله شده باشد. در غیر این صورت، هیچ تغییر قیمتی در مورد سهام آنها پذیرفته نمی شد و قیمت پایانی امروز آنها همان قیمت پایانی روز گذشته آنها اعلام می گردید. این رویه تا 25/6/1382 ادامه یافت اما از آن تاریخ به بعد، متناسب با درصد سهام معامله شده یک شرکت، تغییر قیمت در مورد آن پذیرفته می شد. همچنین لازم به ذکر است که از تاریخ 15/1/1383، حجم مبنای سهام از 6 ده هزارم به 8 ده هزارم افزایش یافت. به عنوان مثال، در صورتی که 2 ده هزارم سهام یک شرکت در یک روز برروی سقف قیمت 5 درصدی معامله شود آنگاه تنها یک چهارم از تغییر قیمت سهام مذکور پذیرفته خواهد شد و قیمت پایانی امروز نسبت به روز گذشته 1.25 درصد رشد خواهد داشت.  

 

 

 
    لازم به ذکر است که که در مورد حق تقدم سهام شرکت ها از حدنوسان 10 درصدی استفاده می شود لیکن چون حق تقدم سهام به نوعی ابزار مشتقه ناشی از سهام است، مرتبط با موضوع این تحقیق نمی باشد. بنابراین در این تحقیق، مطالعه ای برروی حق تقدم ها و رفتار آنها در مواجهه با حجم مبنا صورت نمی گیرد. (همان، 47)
    بورس اوراق بهادار، در تاریخ 30/9/1384 به بهانه محافظت از بازار سهام، حدنوسان قیمت سهام را از 5 درصد به 2 درصد تقلیل داد. سپس در تاریخ 21/2/87  با این توجیه که افزایش محدوده نوسان قیمت سهام موجب رونق بورس (از طریق روان شدن بیشتر معاملات و بهبود نقد شوندگی بازار) خواهد شد محدوده نوسان را به 3 درصد افزایش داده است (امید قائمی، 87، 9). این محدوده تا زمان انجام این تحقیق همچنان به قوت خود باقی است. در بورس اوراق بهادار ایران به دنبال بروز نوسانات غیر منطقی در قیمت سهام شرکت ها و افزایش بی سابقه شاخص سهام، مسئولان بورس تلاش نمودند تا با وضع رویه ها و محدودیت هایی مانع از ایجاد نوسانات در قیمت سهام شوند. در چنین شرایطی سعی شد تا تدابیری اندیشیده شود تا از نوسان قیمت سهام شرکت هایی که بخش کوچکی از سهام آنها به صورت سهام شناور آزاد است، جلوگیری به عمل آید.

 

 

 

 


بورس های اوراق بهادار چین

    بازارهای سهام در کشور به شدت تحت کنترل دولت مرکزی می باشند. دولت مرکزی به منظور نظم بخشی و ایجاد ثبات در بازار، سعی می کند که رویه ها و مقررات خاصی را اعمال نماید.    بازار بورس چین در سال های اخیر و به خصوص بعد از پیوستن این کشور به سازمان تجارت جهانی با رشد چشم‌گیر و قابل توجهی مواجه بوده است و هم اینک بازارهای بورس "شانگهای" و "شنزن" از جمله بازارهای پیش‌رو در این کشور هستند.

 


معرفی بورس اوراق بهادار شانگهای (Sse)1
    بورس شانگهای یک موسسه غیرانتفاعی شراکتی است که به طور مستقیم تحت نظر کمیسیون قانون‌گذاری اوراق بهادار چین یا (Csrc)2 اداره می‌شود. Sse برنامه توسعه و تحول خود را بر قانون، نظارت، خودتنظیمی و استاندارد سازی قرار داده است تا بازاری شفاف، باز، امن و کارا داشته باشد.     بورس شانگهای تلاش می‌کند وظایف متعددی را انجام دهد که ایجاد بازاری برای معامله انواع اوراق بهادار، افزایش شرکت‌های مورد معامله و انتشار اطلاعات بازار از آن جمله است. بعد از گذشت چندین سال بورس شانگهای تبدیل به بازاری پیش‌رو در سرزمین چین شد. (شهرآبادی، 1386، 1). 

 


    بورس اوراق بهادار شانگهای بر پایه دو قانون اداره می شود اول آئین نامه معاملاتی که توسط کمیسیون قانون گذار بورس مشتمل بر 11 فصل که در تاریخ پانزدهم ماه می سال 2006 تهیه و از تاریخ اول جولای همان سال لازم الاجرا گردیده است  و دیگری قانون اوراق بهادار کشور جمهوری خلق چین که آخرین بار در 29 دسامبر 1998 دستخوش تغییراتی شده است. یرخی از اوراق مورد معامله در بورس شانگهای بدین شرح است:


    1- سهام (گروه A و B ) "سهامA " سهام معامله شده با واحد پولی یوآن است و " سهامB  " سهامی است که با واحد پول خارجی خرید و فروش می شود و عمدتا برای سرمایه‌گذاران خارجی است و نسبت آن کم‌تر از "سهامA " است. 
    2- صندوق های سرمایه‌گذاری1
    3- گواهی نامه های حق تقدم 
    4- اوراق قرضه خزانه (قرضه دولتی)
    5- اوراق قرضه مالی 
    6- اوراق قرضه شرکت های سهامی 
    7- اوراق بهادار قابل تبدیل (همان، 2).

 

 

 

 

فهرست مطالب

مقدمه    1
2-2- عملکرد بورس اوراق بهادار    2
2-3- متوقف کننده های خودکار    4
2-4- تعریف توقف معاملات    6
2-5- تعریف حدنوسان قیمت سهام    6
2-6- مقایسه توقف معاملات و حدنوسان فیمت سهام    11
2-7- حدنوسان قیمت و توقف معاملات، کدامیک برتری دارد؟    12
2-8- بررسی شیوه اعمال حد نوسان قیمت سهام در بورس اوراق بهادار ایران و چند کشور دیگر    16
2-8-1- بورس اوراق بهادار ایران    16
2-8-2- حجم مبنا    18
2-8-3- بررسی شیوه به کارگیری حدنوسان قیمت در برخی از کشورها    22
2-8-3-1- بورس اوراق بهادار توکیو(TSE)1    22
2-8-3-2- بورس های اوراق بهادار چین    24
2-8-3-2-1- معرفی بورس اوراق بهادار شانگهای (SSE)    24
2-8-3-2-2- بورس اوراق بهادار شنزن (SZSE)    25
2-8-3-3- بورس اوراق بهادار تایوان (TWSE)    28
2-8-3-4- بورس اوراق بهادار کره (KSE)    30

فهرست منابع و ماخذ    33